Çiller döneminde Kürdistan’da yürütülen savaşın finansörü
konumunda olan örtülü ödenek, AKP hükümeti döneminde ise Suriye’de ÖSO
ve çetelerin finansında kullanılıyor.
2010-2011 yıllarında örtülü ödenek artışı 25 milyon lira iken,
Suriye’de çatışmaların başlaması ile birlikte örtülü ödenekte yaşanan
artış 135 milyon lira oldu. AKP hükümeti ise yaşanan artışı ve 135
milyon liranın nereye harcandığını açıklamıyor.
Türkiye’de geçmişi eski olan ancak Tansu Çiller’in Başbakan olduğu
dönemde gündeme gelen örtülü ödenek uygulaması savaşın finansörü
konumunda çalıştırılıyor. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol
Kanunu’nun 24. maddesinde örtülü ödenek şöyle tanımlanıyor: “Örtülü
ödenek; kapalı istihbarat ve kapalı savunma hizmetleri, devletin millî
güvenliği ve yüksek menfaatleri ile devlet itibarının gerekleri, siyasi,
sosyal ve kültürel amaçlar ve olağanüstü hizmetlerle ilgili hükümet
icapları için kullanılmak üzere Başbakanlık bütçesine konulan ödenektir.
Kanunlarla verilen görevlerin gerektirdiği istihbarat hizmetlerini
yürüten diğer kamu idarelerinin bütçelerine de örtülü ödenek
konulabilir. Örtülü ödenek, bu amaçlar dışında ve Başbakanın ve
ailesinin kişisel harcamaları ile siyasi partilerin idare, propaganda ve
seçim ihtiyaçlarında kullanılamaz. İlgili yılda bu amaçla tahsis edilen
ödenekler toplamı, genel bütçe başlangıç ödenekleri toplamının binde
beşini geçemez.
Başbakanlık ve diğer ilgili idare bütçelerinde yer alan
örtülü ödeneklerin kullanılma yeri, giderin kimin tarafından yapılacağı,
hesapların tutulma ve kapatılma yöntemi, gideri yapanın değişmesi
halinde yeni yetkiliye hangi belgelerin aktarılacağı Başbakan tarafından
belirlenir. Örtülü ödeneklere ilişkin giderler Başbakan, Maliye Bakanı
ve ilgili Bakan tarafından imzalanan kararname esaslarına göre
gerçekleştirilir ve ödenir.”
SAVAŞ, ÇİLLER DÖNEMİ VE ÖRTÜLÜ ÖDENEK
Süleyman Demirel’in Cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından 13 Haziran
1993’te yapılan olağanüstü büyük kongre ile Tansu Çiller dönemin
DYP’sinin başına geçti. Bunun ardından DYP-SHP koalisyonu ile Çiller
hükümeti 25 Haziran 1993’ten 25 Aralık 1995’e kadar devam etti. Çiller,
25 Haziran 1993′ten 6 Mart 1996 tarihine kadar 50, 51 ve 52′nci
Cumhuriyet hükümetlerinde başbakanlık yapmıştır.Çiller dönemi ile örtülü
ödenek Türkiye gündemine girmeye başladı. Kürdistan’da yürütülen
politikalar sonucunda binlerce köy yakılırken, Türkiye her yeni güne
faili meçhul haberler ile uyanmaya başladı. JİTEM üzerinden Kürtler
katliama tabi tutulurken yine en büyük ödenek ise örtülü ödenek
tarafından karşılandı. Çiller iktidarda olduğu dönemin sadece son iki
yılında dönemin parasına göre 5.3 milyon lire örtülü ödenek harcaması
yaptı. Paranın büyük kısmı ise Kürdistan’da yürütülen savaşa ayrıldı.
Çiller döneminde ayrıca örtülü ödenek parasının Selçuk Parsadan’a
kaptırılması ise siyasi tarihe not olarak düşüldü.
SONRAKİ DÖNEMLERDE HARCAMA ARTINCA SAVAŞ TIRMANDI
Çiller’in ardından Türkiye’de başbakanlar değişse de örtülü ödeneği
kullanma biçimi hiç değişmedi. 24 Aralık 1995 genel seçimlerinin
ardından kurulan ANAP-DYP koalisyonu ile Mesut Yılmaz Başbakan oldu.
Yılmaz döneminde de savaşın en önemli finansörü örtülü ödenek oldu.
Mesut yılmaz döneminde örtülü ödenekten 8.8 milyon TL para harcandı.
Harcamaların büyük bir bölümü ise bölgede yürütülen operasyonlar ve
“istihbarat” paylarına ayrıldı. O dönem Yılmaz’ın örtülü ödenek
harcamaları çok konuşuldu. Örtülü ödeneği bonkörce kullanan
başbakanlardan birisi de Necmettin Erbakan oldu. Erbakan 1996-97 yılları
arasına 6.3 milyon TL’lik örtülü ödenek harcaması yaptı. Erbakan
döneminde örtülü ödenek bölgede yürütülen savaşın yanı sıra Çeçenlere ve
dini tarikatlara da aktarıldı. O dönem örtülü ödenek tartışması
yaşanması üzerin Erbakan partisine, “Bu konuda konuşmayın” talimatı
verdi.
ECEVİT İLE ARTIŞA DEVAM
Bülent Ecevit döneminde ise örtülü o dönemin rekor seviyelerine
ulaştı. Ecevit, AKP hükümeti dönemine kadar başbakanlık koltuğunda
oturdu. “PKK ile mücadele” adı altında kirli politikaların yürütüldüğü
dönemde “istihbarat” harcamaları adı altında 70 milyon TL’lik örtülü
ödenek harcaması yapıldı.
AKP İKTİDARI VE DÜZENLİ ARTIŞ
Ecevit’in ardından 2002 yılında yapılan seçimlerle AKP hükümeti
kuruldu. AKP hükümeti ile birlikte örtülü ödenekte ise her aya göre
artışlar yaşanmaya başlandı. 2003 yılında 50 milyon TL olan örtülü
ödenek harcaması 2004 yılında 75 milyon, 2006 yılında 207 milyon, 2007
yılında 262 milyon, 2008 yılında 280 milyon, 2009 yılında 341 milyon,
2010 da 366 milyon, 2011 de 391 milyon olarak gerçekleşti. 2009 yılında
“KCK” adı altında başlatılan operasyonlar ile örtülü ödenekte yaşanan
artışın paralel olması ise dikkat çekti.
SURİYE İLE BİRLİKTE REKOR SEVİYE
2012 yılının ilk altı ayında örtülü ödenek harcaması 431 milyon TL
olarak gerçekleşti. Geçen yılın aynı döneminde bu rakam 296 milyon TL
olmuştu. Aradaki fark ise 135 milyon TL olarak gerçekleşti. AKP
hükümetinin yürüttüğü Suriye politikası ise bu rakamda gizli. 2010 ile
2011 yıllarında yapılan örtülü ödenek harcamaları karşılaştırıldığında
2011 yılındaki örtülü ödenek harcamasındaki bir önceki yıla göre artış
25 milyon TL. Örtülü ödeneğin birden bir önceki dönemdeki artıştan 115
milyon TL’lik artış gösterdiği dönem ise Suriye’de savaşın başladığı
döneme denk geliyor. Artışın nedeni olarak Türkiye’nin Suriye’de ÖSO ve
çete yapılanmalarına sağladığı destek gösteriliyor. 2012 yılının ilk
dokuz ayında örtülü ödenek gideri ise Cumhuriyet tarihinin rekorunu
kırarak 665 milyon TL’ye ulaştı.
HARCAMALAR SAVAŞA
AKP döneminde yapılan harcama giderlerinin detayına bakıldığı zaman
ise savaşa ayrılan bütçe ortaya çıkıyor. 2012 yılının verilerine göre
güvenlik ve savunma harcamalarında geçen yılın ilk altı ayına göre
toplamda 50 milyon lira artış var. Mühimmat harcamaları ise geçen yıla
göre 8,5 kat artış gösteriyor. Yılın ilk yarısında mühimmat alımına
harcanan tutar, 122.8 milyon lira. Aynı kalem geçen yılın aynı döneminde
15.3 milyon lira olarak gerçekleşmişti. İstihbarat personel giderleri
ise ilk altı ayda 265.2 milyon lira olarak gerçekleşti. Bu kalem, geçen
yılın aynı döneminde 216.5 milyon liraydı. Artış tutarı, 46.7 milyon
lira oldu. Bu yılın altı ayında, “güvenlik ve savunmaya yönelik mal ve
hizmet alımları” tutarı 732.7 milyon liraya ulaştı. Bu tutar, geçen
yılın aynı döneminde, 682 milyon liraydı. AKP hükümeti döneminde örtülü
ödenek o kadar bonkör kullanıldı ki toplumsal olaylarda gaz kullanmayı
adet edinen polisin gazı bittiği zaman örtülü ödenekten 2,3 milyon TL
aktarılarak 170 bin gaz alındı.
Meclis’te AKP hükümeti tarafından hazırlanan 11. bütçe olan 2013
bütçe görüşmeleri devam ederken, görüşmelerde örtülü ödenek harcamaları
ise sık sık gündeme geliyor. BDP Eş Genel Başkanı Gültan Kışanak,
yaptığı bütçe konuşmasında, örtülü ödeneğin AKP hükümetleri döneminde
istikrarlı bir şekilde artış gösterdiğine de dikkat çekerek, “Hakkını
yemeyelim grafiği yükselen bir şey var. Bu grafikte örtülü ödeneğin
grafiğidir. İstikrarlı şekilde artan tek şey vardır, örtülü ödenektir.
Örtülü ödenek rutin dışına çıkmaktır. AKP döneminde gördük ki rutin
dışına çıkmak düzenli şekilde artmıştır. Bu da bu ülkenin barışına,
demokrasisine yapılmış en büyük kötülüktür” demişti.
Kaynak: Firatnews.com 13 Aralık 2012
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder